براساس روایات تاریخ شفاهی کیخسرو پادشاه کیانی ایران به همراه ۳۰ پهلوان از راه «تل‌خسرو» در نزدیکی شهر یاسوج به یکی از روستاهای فعلی سی‌سخت به نام «کوخدان» که در قدیم کومه‌دان مشهور بوده، می‌رسند، کیخسرو در محلی موسوم به گردنه بیژن از پهلوانان می‌خواهد تا به دلیل برف گیر بودن منطقه باز گردند اما بیژن، سردار نامدار کیخسرو، همراه با ۲۹ تن از سپاهیان جنگجو از پذیرش این درخواست سرباز می‌زنند و پادشاه ایران زمین را همراهی می کنند .

هنگامه طلوع آفتاب سپاهیان در می‌یابند کیخسرو از گردنه عبور کرده و آنان دسته جمعی تصمیم به عبور از گردنه می‌گیرند.

کیخسرو وارد غاری در دنا می‌شود که هم اکنون به غار کیخسرو معروف است اما پهلوانان بر اثر سرما، برف و کولاک در هنگام عبور از گردنه جان خود را از دست می دهند و نام سی سخت به خاطر سرسختی ۳۰ سپاهی جنگجوی کیخسرو در نبرد با طبیعت برای این منطقه به یادگار می‌ماند.

هنوز گردنه‌ای که بر فراز بلندی‌های دنا در راه ارتباطی سی سخت با سمیرم قرار دارد به نام گردنه بیژن خوانده می‌شود.

در روایتی دیگر وقتی ۳۰ یار کیخسرو از شدت برف و سرما جان باختند، در محلی که سرسخت نام داشته دفن می شوند و نام آن محل اکنون سی‎ سخت است.

در داستانی دیگر، ۳۰ نفر از همراهان کیخسرو بر اثر وزش باد از کوه پرت می‎ شوند که آن محل به مناسبت مرگ آن آنان سی ‎سخت نامیده می‎شوداما سی سخت این سرزمین افسانه های شاهنامه اکنون به علت جاذبه های متنوع طبیعی مقصدی دلنشین برای طبیعت گردی است.

اینجا چشمه ساران، کوهساران، روستاهای زیبا در دامنه های دنا،آبشارهای خروشان،دریاچه نیلگون و غارهای طبیعی بهشت رویایی برای طبیعت گردی را فراهم کرده است.

در این سرزمین زیبا آسمان یک دست آبی با تکه های ابرهای سفید رنگ، هوای پاک و به دور از آلودگی، طبیعت بکر،نوای دلنشین پرندگان، زمین سرسبز،نغمه آب چشمه ها آرامشی وصف ناشدنی برای مسافران به ارمغان آورده است.

در کنار همه زیبایی های طبیعی اما هم صحبتی با مردمان مهمان نواز شهرستان دنا، غذاهای محلی که در برخی رستوران ها سرو می شود و مشاهده زنان و مردانی که با لباس های محلی باغستان ها برای امرار معاش در تلاش هستند خاطرات به یادماندنی برای گردشگران به یادگار می گذارد.

برای سفر به شهر سی‌سخت که با مساحت تقریبی ۵.۶ کیلومتر مربعی در دامنه کوه چهار هزار و ۴۱۹ متری دنا واقع شده می‌توان از جاده یاسوج به سی‌سخت یا از سمت اصفهان – سمیرم به این شهر زیبا رسید.

روستای زیبای کریک،دریاچه کوه گل،آبشار بهرام بیگی،غار ده شیخ،تنگ نمک و گردنه بیژن از جاذبه هایی گردشگری شهرستان دنا به مرکزیت شهر سی سخت است که هر کدام می تواند مقصد سفری خیال انگیز برای مسافران باشد.

گردنه بیژن در شمال سی سخت

گردشگران به فاصله ۶ کیلومتر از شهر سی سخت این عروس زیبای سلسله جبال زاگرس به گردنه بیژن می رسند برف انباری بزرگ و مدفون در لایه‌های خاک ایجاد کرده است.

بیژن نام یک پهلوان ایرانی است که در گذشته دور به همراه ۲۹ نفر از یاران خود در این گردنه که ارتفاع برف آن در زمستان به نزدیک ده متر نیز می‌رسد برف گیر و جان خود را از دست می دهند.

گردنه بیژن نقطه مرزی شهرستان دنا به مرکزیت شهر سی سخت در کهگیلویه و بویراحمد و شهرستان سمیرم در استان اصفهان است که به لحاظ موقعیت جغرافیایی، گردشگری و اقتصادی دریک موقعیت ویژه قرار دارد.

این گردنه متصل به منطقه حفاظت شده و پارک ملی دناست که به لحاظ تنوع پوشش گیاهی و جانوری از منحصر بفردترین مناطق ملی و بین المللی ایران محسوب می‌شود به گونه ای که در زیست کره ثبت شده است.

روستای کریک

طبیعت زیبا، رودخانه خروشان، بافت تاریخی و پلکانی واحدهای مسکونی، قرار داشتن در مسیر کوه دنا و امکان کوهنوردی، روستای زیبای کریک در شهرستان دنا را به یکی از مهمترین مقاصد بوم گردی در کهگیلویه و بویراحمد تبدیل کرده است.

روستای کریک که یکی از ۱۴ روستای نمونه گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود در نزدیکی جاده یاسوج به اصفهان در دامنه ارتفاعات دنا ،۱۵کیلومتری جنوب غربی شهر سی سخت این روزها میزبان گردشگران پرشماری است.

عبور رودخانه از میان روستا، تاکستان های انگور و باغستان زیبا،دره با صفای کریک ،قرار داشتن در مسیر دسترسی به منطقه ییلاقی سی‌سخت از زیبایی های وصف ناشدنی روستای کریک است.

قرار گرفتن باغستان ها در گرداگرد روستا، شکل پلکانی بافت مسکونی بطوریکه حیاط هر خانه پشت بام خانه دیگر محسوب می شود،لباس های رنگارنگ زنان، دختران و بوی مست کننده نان و غذاهای محلی در کنار گویش شیرین لری اهالی از دیگر تجربیات شیرین مسافرانی است که روستای کریک را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب کرده اند.

دریاچه کوه گل

دریاچه زیبای کوه گل، طبیعت پوشیده از گیاهان خوراکی و دارویی،نغمه پرندگان و آب و هوای دلپذیر در کنار زیرساخت های رفاهی کوه گل را به یکی از شلوغ ترین جاذبه های گردشگری کهگیلویه و بویراحمد در این روزی های تابستانی بدل کرده است.

تنگ کوه گل از نظر پوشش گیاهی و جانوری غنی‌ترین منطقه‌ دنای شرقی محسوب می‌شود اینجا می توان پرندگان مهاجری همچون مرغابی، اردک کله سبز، درنا، لک لک، حواصیل، چنگر، خروس کولی و پرندگانی بومی دیگر را در اطراف آن به تماشا نشست.

وجود گیاهان خوراکی و دارویی چون قارچ کوهی، چویل، بابونه، نعناع کوهی، ریواس، جاشیر و پونه و گل های رنگارنگ کوه گل را متناسب با نامش یعنی رویشگاهی پوشیده از گل و گیاه کرده است.

آبشار تنگه نمک، چشمه سردو و منطقه‌ حفاظت شده‌ دنا از دیگر جاذبه های گردشگری نزدیک به این منطقه است که می تواند تجربه سفری خاطره انگیز برای مسافران در نیمه دوم هر سال باشد.

برای دسترسی به این بهشت زمینی، باید ابتدا به شهر یاسوج مرکز استان چهار فصل کهگیلویه و بویراحمد سفر کرد و پس از طی کردن مسافتی حدود ۳۵ کیلومتر به طرف شمال غربی این شهر، به شهر سی‌سخت رسید، با گذر از شهر سی‌سخت بعد از حدود ۶ کیلومتر به طبیعت زیبای منطقه کوه‌گل می‌رسید.

از پایین دست منطقه کوه‌گل پس از ۳۰ دقیقه پیاده‌روی، با از گذر از میان درختان کوهی و گل‌بوته‌های وحشی می‌توان به یکی از خیال‌انگیزترین جاذبه‌های طبیعی ایران در ارتفاعات رشته کوه دنا رسید.

آبشار بهرام بیگی

آبشار بهرام بیگی با ارتفاع تقریبی ۳۵ متر دیگر جاذبه طبیعی شهرستان دناست که در فاصله ۵۰ کیلومتری شمال غربی شهر سی سخت قرار دارد،دره‌ای که آبشار بهرام بیگی به درون آن می‌ریزد را درختان چند صد ساله چنار و گردو پوشانده‌اند که این امر بر زیبایی های آن افزوده است.

امکانات مناسبی اطراف آبشار بهرام بیگی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان ایجاد شده و برای بازدید از این آبشار باید از سی سخت به‌سمت پاتاوه بروید و سپس در جاده مارگون ادامه مسیر دهید. آبشار بهرام بیگی در فاصله ۱۵ کیلومتری جاده پاتاوه به مارگون قرار دارد .

غار ده‌شیخ پاتاوه

این غار یکی از جاذبه های توریستی و جذاب در کهگیلویه وبویراحمد است که در ۲ کیلومتری روستای ده‌شیخ و در ۳۵ کیلومتری شهر توریستی سی‌سخت و ۵۵کیلومتری یاسوج مرکز کهگیلویه وبویراحمد قرار دارد.

بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، شکل‌گیری این غار مربوط به دوره دوم زمین‌شناسی بوده که در سالیان طولانی، بر اثر ریزش نزولات جوی، حفره‌هایی در آن ایجاد شده و آب درون حفره‌ها به بیرون راه یافته و به این ترتیب سبب ایجاد قندیل‌های اعجاب‌انگیز و دالان‌های زیبا شده است.

غار ده شیخ یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای شناخته‌شده در کشور است که دهانه این غار در ارتفاع ۱۶۷۰ متری از سطح دریا واقع شده و بسیار تنگ و باریک است،غارنوردان این غار را به دلیل قرار گرفتن در همسایگی و بالادست روستای ده شیخ، به نام همین روستا نامگذاری و سرشار از جذابیت های بدیع و شگفتی های حیرت آور توصیف کرده اند.

انبوه درختان و جنگل های زیبای بلوط، بشار زیبا و خروشان و دره های عمیق بکر و دست نخورده بر عظمت و زیبایی این پدیده شگفت طبیعی افزوده است.

آبشار تنگ نمک

آبشار تنگه نمک از دیگر جاذبه‌های طبیعی در نزدیکی سی سخت است و از معروف‌ترین آبشارهای منطقه کوه گل به شمار می‌رود که به‌دلیل وجود چشمه آب شور در مقابل این آبشار، نام آن را تنگه نمک گذاشته‌اند اما برخلاف نام این آن، آبش شیرین و بسیار سرد است.

مناظر طبیعی اطراف آبشار تنگه نمک از زیباترین چشم‌اندازهای طبیعی اطراف سی سخت است، این آبشار میان صخره‌های کوهستانی بلند قرار دارد و برای بازدید از آن نیاز به کمی کوهنوردی سبک خواهید داشت.

زیرساخت های گردشگری شهرستان دنا آماده پذیرش مسافران

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه وبویراحمد گفت: شهرستان دنا با ۲۱ مجموعه تاسیسات گردشگری شامل یک واحد هتل سوئیت، ۲مجتمع اقامتی گردشگری،چهار واحد بوم گردی و۱۳ اردوگاه‌ گردشگری آماده پذیرایی از گردشگران است.

مجتبی امیرحسینی افزود: شهرستان دنا با داشتن چهار روستای هدف گردشگری، یک روستای هدف صنایع دستی،طبیعت بکر و هوای دلپذیر این روزها شاهد ورود گردشگران و مسافران پرشماری است.

وی بیان کرد:روستاهای تاریخی و گردشگری خونگاه. کریک .کوخدان . بهرام بیگی .بیاره.منج و سادات محمودی از روستاهای هدف گردشگری و صنایع دستی این شهرستان است.

شهرستان دنا از شمال با شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری، از شرق با شهرستان سمیرم استان اصفهان، از جنوب و جنوب غربی با شهرستان بویراحمد و از غرب با شهرستان مارگون همسایه است.