false
روز گذشته زنگ شروع سیزدهمین دوره رویداد اینوتکس ۱۴۰۳ به صدا در آمد. در این جمله هیچ استعاره‌ای به کار نرفته است و واقعا زنگ زورخانه‌ای شروع رویداد که سوار ربات خودران شده بود، زده شد! با روایت میدانیِ بزرگترین رویداد فناوری و نوآوری ایران همراه شوید.
دیروز، ۱۸ اردیبهشت‌ماه، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، زنگ شروع سیزدهمین دوره رویداد فناوری و نوآوری، یعنی اینوتکس ۱۴۰۳ را به صدا درآورد.
نکته جالبی در خصوص رویداد اینوتکس وجود دارد و آن هم این است که این رویداد چند ساعت قبل از افتتاحیه آن آغاز می‌شود! به عبارت واضح‌تر، افتتاحیه رسمی رویداد ساعت ۱۴ (طبق معمول کمی با تأخیر) و شروع آن از صبح است.
چند ساعت اول رویداد هم مصادف شد با بارش باران که کمی هم روی سقف‌های چادری، که می‌توان در معنای خیلی‌واقعی کلمه آن‌ها را «کاذب» نامید، سنگینی کرد و باعث شد مسیر آب به روی دستگاه‌ها و دم و تشکیلات حاضر در غرفه‌ها باز شود.
افراد حاضر در زیر این سقف‌ها نیز به کمک هم می‌شتافتند تا جلوی وارد شدن صدمه به تجهیزات و غرفه‌ها را بگیرند. کمی بعد، رگبار باران صبح قطع شد، اما این حرکت اجتماعی در کنار نمایشگاه اینوتکس، صحنه زیبایی را رقم زد. زیرعنوان این رویداد، اکوسیستم نوآوری و فناوری زیر یک سقف است؛ البته سقف واقعی.
از این صحنه هم که بگذریم، فناوری و ارتباطات اجتماعی حول آن همیشه محل توجه بوده است. از نگاهی دیگر، ترکیب سیستم‌های اجتماعی که امری انسانی است، با فناوری که امری مصنوع و مهندسی است، به قول امروزی‌ها ترکیب سمی نیست و یکی از موضوعات نوین در حوزه مطالعات علم و فناوری است.
جنبه‌های اجتماعی فناوری
در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم، انگلستان تصمیم گرفت برای حمایت از کارگران، معادل زعال‌سنگ خود را ملی اعلام کند. معادن به فناوری‌ها و ماشین‌آلات جدیدی هم مجهز شده بودند؛ اما با این حال، سطح تولید معادن همچنان پایین بود و به جز آن، غیبت‌ها، نارضایتی‌ها و نزاع‌ها بین کارگران افزایش یافته بود.
دو تن از پژوهشگران مؤسسه تاویستاک، به نام‌های تریست و بمفورث در سال ۱۹۴۹ مأمور بررسی این موضوع شدند. این مؤسسه بر روی تحولات موضوع کار بعد از جنگ جهانی دوم متمرکز بود. بمفورث هم مدتی در معدن کار کرده بود و با این فضا آشنا بود.
پژوهشگران این مؤسسه متوجه شدند که با پیشرفت‌های فناورانه، تغییرات شدیدی در روابط و ساختارهای اجتماعی بین کارگران و کارکنان معدن اتفاق افتاده است. مشکل تولید کم در معادن زغال‌سنگ، ناشی از آن بود که با ظهور خطوط مکانیزه و فناوری‌های جدید، روابط اجتماعی بین افراد شاغل در معدن، تحت تأثیر قرار گرفته بود.
این پژوهش‌ها در نهایت منجر به توسعه مفهوم سیستم‌های اجتماعی-تکنیکی شد. یک نوع سیستم که از تلفیق و درآمیختن جهان مصنوعات فنی و جهان تعاملات اجتماعی پدید می‌آید. سیستم‌های اجتماعی-تکنیکی همه قواعد، ساختار و ارتباطات اجتماعی بین افراد در محیط‌های فناورانه مانند دانشگاه‌ها، استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان، نهادهای تحقیق‌وتوسعه و دیگر محیط‌های بزرگ و کوچک است که به نوعی از وجود فناوری در آن محیط تأثیر گرفته‌اند.
خوشبختانه همه این بازیگران را می‌توان در غرفه‌های نمایشگاه و رویداد اینوتکس دید. پارک‌های علم و فناوری، سرمایه‌گذاران، شرکت سازنده ربات خودران، استارت‌آپ‌ها و تیم‌های جوان حاضر در رویداد «معرکه» اینوتکس، شرکت‌های بزرگ صنعتی و… . آن‌گونه که مسئولان نمایشگاه اعلام کرده‌اند تعداد این جامعه‌های کوچک فناورانه در اینوتکس بیشتر از ۴۵۰ تاست.
در اینوتکس، شرکت‌ها و تیم‌ها با سرمایه‌گذاران ارتباط می‌گیرند، از شرکت‌های صنعتی پروژه می‌گیرند و از افراد حاضر در «ایستگاه کار» رویداد نیز نیروی انسانی جذب می‌کنند. ماحصل همه این‌ها شبکه‌سازی بین بازیگرهای مختلف زیست‌بوم است. در اینوتکس، افراد دارای ایده هم می‌توانند در ۵ دقیقه صاحب دفتر کسب‌وکار شوند! البته این آخری، جمله تبلیغاتی یکی از شرکت‌های حاضر در نمایشگاه بود.
زیست‌بوم فناوری و تغییرات اجتماعی
در صنایع سنتی مانند نفت، پتروشیمی و فولاد، یک زنجیره از معدن و ماده اولیه تا محصول نهایی را شاهد هستیم که در هر حلقه، شرکت‌های مختلفی وحود دارند. در مفاهیم کسب‌وکاری و کارآفرینی مدرن اما، بازیگران متنوع از دانشگاه و تیم‌های استارت‌آپی گرفته تا سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها وجود دارند. سودآوری و حیات هر کدام از این بازیگران، وابسته به سود و حیات دیگری است و به همین دلیل نام اکوسیستم یا زیست‌بوم به این حوزه اطلاق شده است.
در زیست‌بوم کارآفرینی، علاوه بر اینکه بازیگران مختلف بیش از صنایع سنتی با یکدیگر در ارتباط هستند، شاهد تغییر تعاملات اجتماعی یا شکل‌گیری تعاملات جدید هم هستیم؛ مخصوصا اینکه پای نوآوری هم به ماجرا باز می‌شود و تخریب رویه‌های قبلی را به دنبال دارد. شبکه‌های اجتماعی که نوع ارتباطات قبلی را تغییر داد، کارت‌های بانکی که باعث تغییر سیستم بانکی شد و حتی فناوری‌های نرم که نوع نگاه ما به مسائل اجتماعی را تعییر می‌دهند، نمونه‌هایی از این تعییرات هستند.
تلنگری به حکمرانی فناوری
مصنوعات فنی تابع قواعد فیزیکی هستند و بر مبنای یافته‌های علوم طبیعی و دانش مهندسی طراحی می‌شوند و از آن طرف ابعاد انسانی آن با علوم اجتماعی توصیف می‌شود. در تحلیل یک فناوری، مانند همان ربات خودران که در مراسم افتتاحیه زنگ زورخانه را آرود، نباید صرفا به جنبه‌های فنی نگریست و آن فناوری را قطعاتی با سیم‌پیچ‌های مسی و یا بُردهای الکترونیکی تصور کرد. این تصورها ما را به راه غلط می‌برد و در مواجهه با بحران‌های اجتماعی ناشی از فناوری نمی‌توانیم تصمیم درست بگیریم.
متأسفانه در کشور ما کمتر به بُعد اجتماعی فناوری‌ها پرداخته شده است. شاید ربات خودران تغییرات وسیعی در سیستم‌ها و تعاملات اجتماعی پدید نیاورد، اما خلأ نگاه سیستمی به شبکه‌های اجتماعی در کشور کاملا مشهود است. اگر یک وبسایت یا یک شبکه اجتماعی را مخل امنیت کشور بدانیم و همزمان آن را مجموعه‌ای از کدها بدانیم، به بیراهه‌ای مثل ارائه راه‌حل فیلترینگ خواهیم رفت. اگر شرکت‌هایی که اتهام فساد دارند را صرفا تجهیزات خط تولید ببینیم، بستن آن شرکت راه‌حل پیش روی ما خواهد بود.
اما اگر بدانیم که در مواجهه با فناوری‌ها یا بنگاه‌های اقتصادی، با یک نظام اجتماعی سروکار داریم، ممکن است راه‌حل‌هایی ارائه دهیم که علاوه بر رفع نگرانی‌های اجتماعی و فرهنگی ناشی از فناوری، برای فعالان این حوزه ریل مستقیمی قرار دهیم تا سریع‌تر هم به مقصد خود برسند. به عبارت دیگر با شناخت سیستم‌های اجتماعی حول فناوری کمک می‌کنیم تا تغییرات فناورانه، همراه با جریان‌های اجتماعی مثبت باشد.
حکمرانی فناوری‌های نوظهور و به‌روز کردن قوانین برای جوامع آینده، نیازمند تدابیر جدی و بعضا نوآورانه است. «فروم حکمرانی» اینوتکس، جایی است که گوشه‌ای از این تدابیر بررسی می‌شود. رویداد اینوتکس، مهم‌ترین و به نوعی کامل‌ترین رویداد نوآوری و فناوری کشور است که مسائل مختلف این زیست‌بوم را نیز بررسی می‌کند.
سیزدهمین دوره اینوتکس در پارک فناوری پردیس و در روزهای ۱۸ تا ۲۱ اردیبهشت‌ماه پذیرای علاقمندان خواهد بود. برنامه‌های زمانی این رویداد نیز از طریق وبسایت رویداد قابل مشاهده است.
منبع : فارس
پایان خبر
true
true
true
true
